Sam-jī-keng 三字經 Three Character Classic

Iōng pe̍h-ōe-jī siá iōng Tâi-gí liām Sam-jī-keng. Kî-tiong Tiong-kok lia̍t-ông-sú séng-lio̍k

用白話字寫用台語唸三字經(其中中國列王史省略)

Sam-jī-keng choân-bûn三字經全文 Three Character Classic

Jîn chi chho͘ 人之初  Sèng pún siàn 性本善 Sèng siōng kīn 性相近 Si̍p siōng oan 習相遠

Kó͘  put kàu 苟不教 Sèng nái chhian 性乃遷 Kàu chi tō   教之道 Kùi í choan 貴以專

Se̍k Bēng bú 昔孟母 Tek lîn chhú 擇鄰處 Chú put ha̍k  子不學 Toàn ki su 斷機杼

Tō͘  Iàn-san 竇燕山Iú gī hong 有義方Kàu ngó͘ chú   教五子 Bêng kū iông 名俱揚

Ióng put kàu 養不教Hū chi kò 父之過Kàu put giâm 教不嚴 Su chi tō 師之惰

Chú put ha̍k 子不學  Hui só͘ gî 非所宜 Iù put ha̍k 幼不學 Lāu hô ûi 老何為

Ge̍k put tok 玉不琢 Put sêng khì 不成器  Jîn put ha̍k 人不學 Put ti gī 不知義

Ûi jîn chú 為人子Hong siáu sî  方少時  Chhin su iú 親師友 Si̍p lé gî 習禮儀

Hiong Kiú-lêng 香九齡Lêng un sek 能溫席 Hàu î chhin 孝於親 Só͘ tong chip 所當執

Iông sì hòe 融四歲Lêng jiōng lâi 能讓梨Te î tióng 弟於長 Gî sian ti 宜先知   

Siú hàu tè首孝弟Chhù kiàn bûn次見聞Ti bó͘ sò͘ 知某數 Sek bó͘ bûn 識某文

It jî si̍p 一而十Si̍p jî pah 十而百 Pah jî chhian 百而千 Chhian jî bān 千而萬

Sam châi chiá 三才者Thian tè jîn 天地人Sam kng chiá 三光者 Ji̍t ge̍h chhiⁿ 日月星

Sam kong chiá 三綱者Kun sîn gī 君臣義Hū chú chhin 父子親 Hu hū sūn 夫婦順

Oa̍t chhun hā 曰春夏Oa̍t chhiu tong 曰秋冬Chhú sù sî 此四時 Ūn put kiông 運不窮

Oa̍t lâm pak 曰南北Oa̍t sai tang 曰西東Chhú sù hong 此四方 Eng hu tiong 應乎中

Oa̍t chúi hóe 曰水火 Bo̍k kim thó͘ 木金土Chhú ngó͘ hang此五行 Pún hu sò͘ 本乎數

Si̍p chhian chiá十干者 Kah chì khôe 甲至癸Cha̍p jī chi  十二支 Chú chì hāi 子至亥

Oa̍t n̂g tō 曰黃道 Ji̍t só͘ tîⁿ 日所躔 Oa̍t chhiah tō 曰赤道 Tong tiong koân當中權

Chhiah tō hā 赤道下Un loan ke̍k 溫暖極Ngó͘ tiong hôa我中華 Chai tang pak 在東北

Oa̍t Kang hô 曰江河 Oa̍t hoâi ché 曰淮濟 Chhú sù to̍k 此四瀆 Chúi chi kí 水之紀

Oa̍t tāi hôa 曰岱華Siong hêng hêng嵩恆衡Chhú ngó͘ ga̍k 此五岳 Soaⁿ chi miâ 山之名

Oa̍t sū long 曰士農 Oa̍t kang siong 曰工商Chhú sù bîn 此四民Kok chi liông 國之良

Oa̍t jîn gī 曰仁義Lé tì sìn  禮智信Chhú ngó͘ siông此五常put iông būn 不容紊

Tōe só͘ siⁿ 地所生Iú Chháu bo̍k 有草木Chhú sit bu̍t 此植物Piàn chúi lio̍k 遍水陸

Iú thâng hî 有蟲魚 Iú chiáu siù 有鳥獸 Chhú tōng-but此動物Lêng poe cháu 能飛走

Tiū liông siok 稻梁菽 Be̍h sú chek 麥黍稷 Chhú lio̍k kok 此六穀Lâng só͘ sit 人所食

Bé gû iûⁿ 馬牛羊Ke khián tu 雞犬豕 Chhú lio̍k thiok 此六畜Lâng só͘ sū 人所飼

Oa̍t hí nō͘  曰喜怒 Oa̍t ai khioh 曰哀懼 Ài ok io̍k 愛惡慾Chhit chêng kū七情具

Chhiⁿ chhiah n̂g青赤黃  Ki̍p o͘ pe̍h 及黑白 Chhú ngó͘ sek 此五色Ba̍k só͘ sī 目所視

Sng khó͘ kam 酸苦甘Ki̍p sin kiâm 及辛鹹  Chhú ngó͘ bī 此五味 Kháu só͘ hâm口所含

Chian chiau phang羶焦香 Ki̍p seng hiú 及腥朽 Chhú ngó͘ chhàu 此五臭 Phīⁿ só͘ hiù 鼻所嗅

Pâu thó͘ kek 匏土革 Bo̍k chio̍h kim 木石金 Si ka̍p tek 絲與竹 Nái pat im 乃八音

Oa̍t pêng siōng 曰平上Oa̍t khì ji̍p 曰去入Chhú sù siaⁿ 此四聲 Gî tiàu hia̍p 宜調協

Ko chêng-chó͘  高曾祖Hū jî sin 父而身  Sin jî chú 身而子 Chú jî sun 子而孫

Chū chú sun 自子孫 Chì soan cheng 至玄曾Nái kiú cho̍k 乃九族 Jîn chi lûn 人之倫

Hū chú un 父子恩 Hu hū chiông 夫婦從 Hiaⁿ chek iú 兄則友 Tē chek kiong弟則恭

Tióng iù sū 長幼序 Iú ka̍p pêng 友與朋 Kun chek kèng君則敬 Sîn chek tiong臣則忠

Chhú cha̍p gī 此十義 Jîn só͘ tông 人所同 Tng sūn sū 當順敘 Bu̍t ûi pòe 勿違背

Chám chê ai 斬齊衰 Tōa sió kong 大小功 Chì su mâ 至緦麻Ngó͘ ho̍k chiong五服終

Lé ga̍k siā 禮樂射 Gū su sò͘  御書數 Kó͘ lio̍k gē 古六藝Kin put kū 今不具

Ûi su ha̍k 惟書學 Jîn kiōng chun人共遵  Kì sek jī 既識字Káng soat bûn講說文

Iú ko͘ bûn 有古文 Tōa sió thoàn 大小篆 Lē chháu kè 隸草繼Put khó loan 不可亂

Jio̍k kóng ha̍k 若廣學 Khû kî hoân 懼其繁 Tān lio̍k soat 但略說lêng tì goân 能知原

Hoân hùn bông 凡訓蒙 Su káng kiù 須講究 Siông hùn kó͘  詳訓詁Bêng kù tho̍k 明句讀      

Ūi ha̍k chiá 為學者 Pit iú chho͘ 必有初 Sió ha̍k chiong  小學終 Chì sù su 至四書

Lūn gí chiah 論語者 Jī cha̍p phiⁿ 二十篇 Kûn tē chú 群弟子Kì siàn giân記善言

Bēng-chú chiah 孟子者 Chhit phiⁿ chí 七篇止 Kóng tō tek 講道德Soat jîn gī 說仁義

Chò tiong iông  作中庸 Nái Khóng-khip乃孔伋 Tiong put phian 中不偏  Iông put ī 庸不易

Chò tāi ha̍k 作大學 Nái Chan-chú 乃曾子 Chū siu chê  自修齊  Chí pêng tī 至平治

Hàu-keng thong 孝經通 Sù-su se̍k 四書熟 Jû lio̍k-keng 如六經 Sí khó tho̍k 始可讀

Si-su ī  詩書易 Lé chhun chhiu禮春秋 Hō lio̍k-keng  號六經 Tòng káng ki當講求

Iú liân soaⁿ 有連山 Iú kui chông 有歸藏 Chiu-ì 有周易Sàm ì siông 三易詳

Iú tián bô͘ 有典謨 Iú hùn kò 有訓誥 Iú sè bēng 有誓命Su chi ò 書之奧

Ngó͘ Chiu-kong  我周公 Chò Chiu-lé 作周禮  Tù la̍k koaⁿ 著六官Chûn ti thé 存治體

Tōa sió Tè 大小戴 Chù Lé-kì 註禮記 Sut sèng giân述聖言 Lé ga̍k pī 禮樂備

Oa̍t kok hong 曰國風 Oa̍t ngá siōng 曰雅頌 Hō sù si 號四詩 Tòng hóng ēng當諷詠

Si kì bông 詩既亡 Chhun chhiu chok春秋作 Gū po pián  寓褒貶 Pia̍t siàn ò͘  別善惡

Sam thoân chiá 三傳者  Iú kang iûⁿ 有公羊 Iú-ī 有左氏 Iú kok liông 有穀梁

Keng kì bêng 經既明 Hong to̍k chú 方讀子 Chhok kî iàu撮其要  Kì kî su 記其事

Ngó͘ chú chiá 五子者 Iú Sun Iông 有荀揚Bûn Tiong-chú文中子Ki̍p Lāu-Chng及老莊

Keng chú thong 經子通 Tho̍k chū sú 讀諸史Khó sè hē 考世系Tì  chiong sú知終始

Tiong-kok lia̍t-ông-sú séng-lio̍k)

(中國列王史省略)

Kó͘ kim sú 古今史   Choân chāi chhú 全在茲  Chái tî loan 載治亂Ti heng soe 知興衰

Sú sui hoân 史雖繁  Tho̍k iú chhù 讀有次  Sú-kì it 史記一Hàn-su jī  漢書二

Āu-hàn sam 後漢三  Ko̍k-chì sì 國志四  Kiam chèng keng兼證經Sam thong kàm參通鑑

To̍k sú chiá 讀史者  Khó si̍t lio̍k 考實錄Thong kó͘ kim 通古今Ná chhín ba̍k 若親目

Kháu jî song 口而誦  Sim jî ûi 心而惟Tiâu î su 朝於斯Se̍k î su 夕於斯

Sek Tiong-nî 昔仲尼 Su Hāng-ko 師項橐 Ko͘ sèng hiân 古聖賢 Siōng khîn ha̍k 尚勤學

Tiō Tiong-lēng  趙中令 To̍k ló͘ lūn 讀魯論 Pí kì sū 彼既仕Ha̍k chhiáⁿ khîn 學且勤

Phi pho͘ pian 披蒲編 Siah tek kán 削竹簡  Pí bô su 彼無書  Chhiáⁿ ti bián 且知勉

Thâu hiân liông頭懸梁 Chui chhiah kó͘  錐刺股 Pí put kàu 彼不教 Chū khîn khó͘  自勤苦

Jû Lông-êng 如囊螢 Jû Èng-she 如映雪 Ka sui pîn 家雖貧 Ha̍k put toat 學不輟

Jû hū sin 如負薪  Jû kòa kak 如掛角 Sin sui lô 身雖勞 Iû khó͘  toh 猶苦卓

So͘ Lāu-choân 蘇老泉 Jī cha̍p chhit 二十七 Sí hùn hoat 始奮發To̍k su che̍k 讀書籍

Pí kì lāu 彼既老 Iû hóe tī猶悔遲 Jíⁿ sió seng 爾小生 Gî chá su 宜早思

Jio̍k Liông-hō 若梁灝 Peh-cha̍p-jī 八十二 Tùi tāi têng 對大廷 Khoe to su 魁多士

Pí kì sêng 彼既成 Chiòng chheng īⁿ 眾稱異 Jíⁿ sió sen 爾小生 Gî li̍p chì 宜立志

Êng peh hòe 瑩八歲 Lêng ēng si 能詠詩 Pì chhit hòe 泌七歲 Lêng hù ki 能賦碁

Pí éng ngō͘  彼穎悟 Lâng chheng kî 人稱奇 Jíⁿ iù ha̍k 爾幼學 Tong hāu chi 當效之

Chhòa Bûn-ki 蔡文姬 Lêng piān khîm 能辨琴 Siā Tō-un 謝道韞 Lêng ēng gîm 能詠吟

Pí lú chú 彼女子  Chhiá chhong bêng 且聰明 Jiⁿ lâm chú 爾男子 Tong chū kéng當自警

Tông Lâu-iàn 唐劉宴 Hong chhit hòe 方七歲 Kú sîn tông 舉神童 Chò chiaⁿ jī 作正字

Pí sui iù 彼雖幼  Sin í sū 身已仕 Iú ûi chiá 有為者 Ia̍h ná sī 亦若是

Khián siú iā   犬守夜  Ke su sîn  雞司晨  Kó͘ put ha̍k 苟不學 Hô ûi jîn 何為人

Chhâm thó͘ si 蠶吐絲  Phang liōng bi̍t 蜂釀蜜 Jîn put ha̍k 人不學 Put jû but 不如物

Iù jî ha̍k 幼兒學 Chòng jî hêng 壯而行 Siōng tì kun 上致君 Hā te̍k bîn 下澤民

Iông miâ siaⁿ 揚名聲 Hián hū bú 顯父母  Kng î chiân 光於前 Jū î āu 裕於後

Jîn I chú 人遺子 Kim boán êng 金滿籯 Ngó͘ kàu chú 我教子 Ûi it keng 惟一經

Khîn iú kong 勤有功 Hì bû ek 戲無益 Kài chi chai 戒之哉  Gî bián le̍k 宜勉力

Tiong-kok lia̍t-ông-sú 中國列王史

自羲農 至皇帝 號三皇 居上世

唐有虞 號二帝 相揖遜 稱盛世

夏有禹 商有湯 周文武 稱三王

夏傳子 家天下 四百載 遷夏社

湯伐夏 國號商 六百載 至紂王

周武王 始誅紂 八百載 最長久

周轍東 王綱墜 逞干戈 尚遊說

始春秋 終戰國 五霸強 七雄出

嬴秦氏 始兼併 傳二世 楚漢爭

高祖興 漢業建 至孝平 王莽篡

光武興 為東漢 四百年 終於獻

魏蜀吳 爭漢鼎 號三國 迄兩晉

宋齊繼 梁陳承 為南朝 都金陵

北元魏 分東西 宇文周 與高齊

迨至隋 一土宇 不再傳 失統緒

唐高祖 起義師 除隋亂 創國基

二十傳 三百載 梁滅亡 國乃改

梁唐晉 及漢周 稱五代 皆有由

炎宋興 受周禪 十八傳 南北混

遼與金 皆稱帝 元滅金 絕宋世

輿圖廣 超前代 九十年 國祚廢

太祖興 國大明 號洪武 都金陵

迨成祖 遷燕京 十六世 至崇禎

權閹肆 寇如林 李闖出 神器焚

清世祖 膺景命 靖四方 克大定

由康雍 歷乾嘉 民安富 治績誇

道咸間 變亂起 始英法 擾都鄙

同光後 宣統弱 傳九帝 滿清歿

革命興 廢帝制 立憲法 建民國